Psychologia

W Gabinecie Psychologicznym oferujemy wszechstronną pomoc terapeutyczną wykwalifikowanego psychologa i terapeuty z gruntownym przygotowaniem praktycznym oraz wiedzą teoretyczną.  Dzięki temu doświadczane przez Państwa problemy będą rzetelnie wyjaśnione a proponowane metody pracy będa adekwatne i skuteczne.

Psychologia

W Gabinecie Psychologicznym oferujemy wszechstronną pomoc terapeutyczną wykwalifikowanego psychologa i terapeuty z gruntownym przygotowaniem praktycznym oraz wiedzą teoretyczną.  Dzięki temu doświadczane przez Państwa problemy będą rzetelnie wyjaśnione,  a proponowane metody pracy będą adekwatne i skuteczne.

Oferujemy pomoc dorosłym i rodzinom, dzieciom, młodzieży w zakresie:

– diagnozy możliwości intelektualnych (poziomu intelektualnego w tym ilorazu inteligencji, upośledzenia umysłowego, demencji),

– diagnozy predyspozycji osobowościowych do wykonywania poszczególnych zawodów umożliwiających poznanie siebie i własnych mocnych stron i ograniczeń,

– przezwyciężania trudności szkolnych w przypadku dzieci i młodzieży podejmujących naukę,

– pokonywania trudności wychowawczych z dziećmi i młodzieżą sprawiającą trudności,

– radzenia sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi w tym usprawniania posiadanych umiejętności radzenia sobie ze stresem i poszukiwania efektywnych sposobów poradzenia sobie,

– diagnozy i terapii specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu (w tym dysleksji, dysgrafii itp.),

– terapii indywidualnej w zakresie uzależnienia od alkoholu i innych substancji uzależniających.

Zainteresowani znajdą poniżej podstawowe informacje o psychologii jako nauce. Informacje te będą pomocne w zrozumieniu warsztatu pracy psychologa.

Psychologia (od greckiego. ψυχή psyche = dusza i λόγος logos = słowo, myśl, rozumowanie) jest nauką empiryczną, zajmującą się badaniem mechanizmów i praw rządzących zjawiskami psychicznymi oraz zachowaniami człowieka. Psychologia bada również wpływ zjawisk psychicznych na interakcje międzyludzkie oraz interakcję z otoczeniem.

Nauki z których czerpie psychologia to głównie socjologia, antropologia, filozofia, biologia. Psychologia jest nauką samodzielną i posiada własne metody badawcze. Jest zaliczana jest do nauk społecznych, także do nauk humanistycznych oraz do nauk behawioralnych (nauk o zachowaniu) razem z socjologią, etologią, antropologią kulturową, kryminologią, niektórymi działami medycyny (psychiatrią, medycyną behawioralną).

Psychologia akademicka zajmuje się m. in.

  • procesami poznawczymi, myśleniem, wyobrażaniem, pamięcią (psychologia poznawcza),

  • nabywaniem mowy i powiązaniem jej z pozostałymi procesami psychicznymi (psycholingwistyka);

  • rozwojem i zmianami mechanizmów psychicznych (psychologia rozwoju człowieka);

  • emocjami, procesami motywacji, stałymi cechami psychicznymi (psychologia osobowości);

  • postrzeganiem osób i psychicznymi aspektami interakcji między ludźmi (psychologia społeczna) oraz komunikacją między nimi (negocjacje, mediacje);

  • związkiem procesów psychicznych i funkcjonowaniem centralnego układu nerwowego (neuropsychologia), ewolucyjnymi aspektami mechanizmów psychicznych (psychologia ewolucyjna).

  • psychologicznymi aspektami religii, twórczości naukowej i artystycznej oraz innych obszarów funkcjonowania człowieka.

  • zaburzeniami osobowości (patopsychologia).

Psychologia stosowana zajmuje się zastosowaniem wiedzy psychologicznej w:

  • zaburzeniach procesów psychicznych (psychopatologia), ich diagnozowaniu i leczeniu (psychologia kliniczna) – pokrewna dziedzina z psychiatrią;

  • korygowaniu zaburzeń relacji społecznych oraz w związkach partnerskich i rodzinie (psychoterapia, psychologia małżeństwa i rodziny)

  • psychicznych uwarunkowaniach chorób somatycznych, promocji zdrowia i profilaktyki zaburzeń funkcjonowania (psychoprofilaktyka, psychologia zdrowia)

  • wymiarze sprawiedliwości (psychologia sądowa),

  • problemach szkolno-wychowawczych, funkcjonowaniu instytucji szkolnych i wychowawczych (psychologia wychowawcza),

  • organizacjach (psychologia organizacji) i przedsiębiorstwach (psychologia pracy),

  • zachowaniach ekonomicznymi ludzi (psychologia ekonomiczna),

  • w wojsku, sporcie, wyznaniach i w wielu innych obszarach.

Dziedzina psychologii na pograniczu statystyki zajmująca się konstrukcją testów to psychometria. Obecnie coraz lepsze rezultaty daje łączenie psychologii z neurobiologią (kognitywistyka, biofeedback). Symbolem psychologii jest grecka litera psi „ψ”.

Uzależnienie to nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji. W praktyce określenie to posiada kilka znaczeń.

Uzależnienie fizjologiczne (ang physiological dependence), zwane też czasem fizycznym, to nabyta silna potrzeba stałego zażywania jakiejś substancji odczuwana jako szereg dolegliwości fizycznych (np. bóle, biegunki, uczucie zimna, wymioty, drżenia mięśni, bezsenność). Zaprzestanie jej zażywania (odstawienie) prowadzi do wystąpienia zespołu objawów, które określa się jako zespół abstynencyjny (zespół z odstawienia).

Uzależnienie psychiczne (ang. psychological dependence), znane też jako psychologiczne, to nabyta silna potrzeba stałego wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji, której niespełnienie jednak nie prowadzi do poważnych fizjologicznych następstw. Jego cechy to:

  • wzrost napędu związanego z poszukiwaniem środka uzależniającego
  • wzrost tolerancji na działanie środka (obniżenie efektu przyjemności, który on dostarcza)
  • kompulsywna konsumpcja środka kosztem swojego zdrowia oraz otoczenia
  • osłabienie woli
  • obsesja brania i natręctwa myślowe utrzymujące się i nawracające nawet po wieloletniej abstynencji
  • samooszukiwanie się usprawiedliwiające wykonywanie danej czynności (związane z psychologicznymi mechanizmami obronnymi)
  • fizyczne wyniszczenie, brak zainteresowania otoczeniem niezwiązanym ze środkiem i jego zdobywaniem
  • wypalenie emocjonalne.

Zależność psychiczna to stan, w którym osoba dotknięta tą chorobą nie potrafi bez pomocy z zewnątrz przerwać zachowań kompulsywnych związanych ze zdobywaniem i konsumpcją. Nieleczona zależność psychiczna od substancji chemicznych prowadzi najczęściej do więzienia, szpitala psychiatrycznego, a w końcu i śmierci.

Mimo mylącej nazwy, uzależnienie psychiczne ma swoje fizyczne (neurologiczne) podłoże i jest tak samo realne jak uzależnienie fizjologiczne z tą różnicą, że zmiany które powoduje nie cofają się samoistnie, albo cofają się bardzo wolno w skali życia osobnika.

Uzależnienie społeczne (socjologiczne), wiąże się z zażywaniem środków toksycznych pod wpływem panującej mody lub w grupie ludzi podobnych do siebie. Istotą zjawiska jest bardzo silne uzależnienie od grupy, co pociąga za sobą bezwzględne respektowanie panujących w niej zasad i obyczajów. Ponadto osoba uzależniona, w miarę pogłębiania się choroby rezygnuje z ważnych dla siebie wcześniej aktywności, wypada z ról społecznych (utrata pracy, usunięcie ze szkoły, konflikty w rodzinie, zanik zainteresowań, zawężenie kontaktów do grupy narkomańskiej). Następuje coraz większa marginalizacja i najczęściej również kryminalizacja środowiska, w którym obraca się uzależniony.

Leczenie uzależnień – proces terapeutyczny mający na celu reedukację i resocjalizację jednostki uzależnionej. Ma w konsekwencji prowadzić do zaprzestania lub zmniejszenie częstotliwości przyjmowania substancji, znaczącej redukcji szkód, powrotu do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie tych jednostek, które wykazywały na tym polu dysfunkcję.

Przykładowe modele terapii w wobec osób uzależnionych:

  • reprogramming (podejście behawiorystyczne; jest to element terapii a nie całościowy model)
  • psychoterapia indywidualna,
  • psychoterapia grupowa (w ośrodkach stacjonarnych np. w Monarze funkcje tą pełni społeczność terapeutyczna)
  • Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach (TSR, z ang. BSFT), indywidualna, grupowa (psychoedukacja, treningi umiejętności), sesje rodzinne.

W Polsce powszechnie stosowany jest model terapii przez reprogramming, gdzie głównym elementem terapii jest wyuczenie nowych, zdrowych modeli zachowań oraz zbioru zasad, które mają ułatwić uzależnionym trwanie w abstynencji oraz walkę z nawrotami choroby (przy tym podejściu twierdzi się, że uzależnienie jest nieodwracalne do końca życia). Powszechnym trybem jest reedukacja przez pracę połączona z terapią grupową gdzie głównym narzędziem pracy z pacjentem jest informacja zwrotna.

Detoksykacja (odtrucie) natomiast jest procesem dotyczącym jedynie uzależnienia fizycznego (opiaty, alkohol) i jako taka nie może być traktowana jako właściwy proces terapeutyczny.

Leczenie odwykowe alkoholizmu

Leczenie odwykowe w przypadku choroby alkoholowej może odbywać się w systemie zamkniętym, półotwartym lub otwartym i w formie terapii indywidualnej i grupowej.

Leczenie zamknięte stosuje się na ogół w przypadku gdy pacjent nie jest w stanie samodzielnie zaprzestać spożywania alkoholu nawet na krótki okres czasu. W założeniu wszelki dostęp do alkoholu zostaje odcięty. W ośrodku zamkniętym przeprowadza się detoksykację, a także, w razie konieczności, leczenie innych schorzeń, towarzyszących chorobie alkoholowej. Czas pacjenta poza okresem przeznaczonym na sen i zabiegi medyczne jest dość ściśle wypełniony zadaniami terapii. Po zakończeniu terapii w systemie zamkniętym zaleca się kontynuowanie jej w systemie półotwartym lub otwartym, w ośrodku położonym w pobliżu miejsca zamieszkania osoby uzależnionej.

Leczenie w ośrodkach półotwartych i otwartych polega głównie na pracy z psychoterapeutami, indywidualnej i grupowej. Na wstępie osoba uzależniona otrzymuje zalecenia, czego powinna się wystrzegać. Przede wszystkim obowiązuje bezwzględny zakaz spożywania alkoholu w jakiejkolwiek postaci (także np. piwa bezalkolowego, zawierającego wbrew nazwie niewielką ilość alkoholu, cukierków, tortów zawierających alkohol itp.). Zalecenia obejmują zmianę towarzystwa i przyzwyczajeń związanych dawniej z piciem. Terapia grupowa służy przede wszystkim uzyskaniu informacji zwrotnej o nieuświadomionych przez osobę uzależnioną zachowaniach, odruchach, o tym jak jest postrzegany przez inne osoby. Terapia indywidualna służy między innymi omówieniu z terapeutą spraw natury osobistej, o których osoba uzależniona nie ma ochoty mówić w obecności grupy. Omawiany jest mechanizm uzależnienia, przedstawia się alkoholizm jako chorobę, za którą uzależniony nie w pełni odpowiada, musi natomiast ponosić konsekwencje swoich działań wynikających z uzależnienia.

Terapia indywidualna jest z założenia najtrudniejszą dla pacjenta formą terapii. Wymaga bowiem od niego wysokiego poziomu samodyscypliny, wysokiej motywacji do zmiany dotychczasowego stylu życia i konsekwencji w realizacji zaleceń uzyskiwanych w trakcie spotkań terapeutycznych.

Zaleceniem terapii jest także uczestnictwo w spotkaniach Anonimowych Alkoholików. Terapeuci zgodnie potwierdzają skuteczność uczestnictwa w ruchu AA jako sposobu na utrzymanie trzeźwości i rozwój osobisty, niezależnie od ich osobistych poglądów na duchowość.

Końcowym etapem terapii jest teoretyczne nauczenie osoby uzależnionej radzenia sobie z nawrotami choroby. W całej terapii, a zwłaszcza po osiągnięciu przez osobę uzależnioną stanu znacznego spadku intensywności pojawiającego się głodu alkoholowego, kładzie się nacisk na naukę rozpoznawania emocji i opanowanie sztuki panowania nad nimi. Uzależniony przy pomocy terapeuty i innych ludzi uczy się siebie i poznaje własne ograniczenia. Uczy się rozpoznawania własnych ograniczeń. Poznaje i uczy się rozpoznawania u siebie elementów psychologicznych mechanizmów uzależnienia w tym mechanizmów: iluzji i zaprzeczania, nałogowego regulowania uczuć, mechanizmu rozproszonego Ja.

Leczenie trwa od kilku do kilkuanstu miesięcy a w dalszym okresie wymaga dbałości o utrzymanie własnej trzeźwości i własnego dobrostanu. Niektórzy leczenie uzależnienia od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych porównują do leczenia cukrzycy – wymaga dbałości i uważności ze strony pacjenta oraz jego zaangażowania, motywacji i dobrej woli a także zdobycia przez niego określonej dawki wiedzy i realizacji zaleceń terapeutycznych. Bez tych warunków szybko dochodzi do nawrotów i kultywowania dawnych przyzwyczajeń a w konsekwencji do degradacji pschofizycznej i szybkiej śmierci.

Niekiedy pomocniczo w terapii stosuje się farmakoterapię. Wobec osób, które nie mają podwójnej diagnozy stosowane są np. preparaty:

  • Nalorex, Naltrexone, Revia (chlorowodorek naltrexonu) – uzależnienie od opiatów.
  • Esperal, Anticol, Antabus (disulfiram) – alkoholizm.

Obecnie odchodzi się od wszywania osobom uzależnionym esperalu. Działanie tego środka opiera się na powodowaniu reakcji uczuleniowej z produktami metabolizmu alkoholu, a ponieważ utrzymują się one w organizmie przez dłuższy czas (nawet powyżej tygodnia przy długich ciągach alkoholowych), istnieje poważne ryzyko, że reakcja taka zostanie wywołana także u osób, które już odstawiły alkohol. Uwzględniono też, że osoby uzależnione mają tendencje do ukrywania faktycznej ilości spożytego alkoholu, często też zaprzeczają, wbrew faktom, jakoby piły. Zagraża to w sposób bezpośredni życiu i zdrowiu pacjenta. Ponadto w żaden sposób nie wpływa to na likwidację uzależnienia psychicznego i nie zmienia ani nie modyfikuje psychologicznych mechanizmów uzależnienia (nałogowego regulowania uczuć, iluzji i zaprzeczania, rozproszonego Ja).